Διαταραχές Ύπνου & Άνοια
Ο Ύπνος, εκτός από Πολύτιμος & Απαραίτητος σε κάθε άνθρωπο, αποτελείται από την συνέργεια διαφόρων νευρολογικών λειτουργιών και είναι μια πολυπαραγοντική λειτουργία . Κατά την διάρκεια του συνεργάζονται αποτελεσματικά διάφορα επί μέρους τμήματα του εγκεφάλου ( θάλαμος, υποθάλαμος, φλοιός κ.λπ.) και το αποτέλεσμα ενός καλού ύπνου είναι η ανάπαυση του εγκεφάλου και η ρύθμιση και αποκατάσταση των νοητικών λειτουργιών. Θεωρούνται τυχεροί αυτοί που ξυπνούν ευδιάθετοι με το πρώτο φως της ημέρας και διατηρούν ενέργεια, ενθουσιασμό και ζέση για ζωή καθ’ όλη την διάρκεια της.
Ο διαταραγμένος ύπνος αποτελεί πρόβλημα για όλους και σημαίνει διαφορετικού τύπου μείωση λειτουργικότητας για τον καθένα. Περίπου 50% των μεσηλίκων ανδρών και γυναικών αναφέρουν δυσκολία στην επέλευση του ύπνου καθώς και στην διατήρηση του. Πιο συγκεκριμένα κάνουν πάνω από 40’ έως 60’ για να τους πάρει ό ύπνος και σε 3 ώρες αρχίζουν οι νυχτερινές και πρώιμες αφυπνίσεις.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η αυπνία και οι λοιπές διαταραχές ύπνου, είναι πολύ συχνές στους ασθενείς με νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές και φαίνεται ότι αποτελεί μια – δυστυχώς- αντιστοιχία δηλ. όσο επιδεινώνεται η ποσότητα και ποιότητα του Ύπνου άλλο τόσο επιβαρύνονται και οι νευρολογικές διαταραχές & τούμπαλιν.
Είναι σίγουρο ότι εκτός από τα διάφορα μέτρα Υγιεινής ‘Υπνου, όπως η διατήρηση τακτικών ωραρίων, αποφυγή πρόσληψης διεγερτικών ουσιών όπως ο καφές ή το τσάι, η αποφυγή των υπνάκων κατά τη διάρκεια της ημέρας, απαιτείται και η λήψη κάποιου σκευάσματος που θα αυξήσει/βελτιώσει τον διαταραγμένο ύπνο των «νευρολογικών» ασθενών, ως εκ τούτου συχνά συνταγογραφούνται διάφορα φάρμακα με σκοπό την αύξηση της ποσότητας & της ποιότητας του Ύπνου.
Μια δημοφιλής και πολύ διαδεδομένη κατηγορία φαρμάκων οι βενζοδιαζεπίνες, συχνά χρησιμοποιούνται ως υπνωτικά, εν τούτοις έχουν πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως σύγχυση, ζάλη και ανοϊκά επεισόδια κατά την επόμενη μέρα, δια ταύτα οι σύγχρονοι ιατροί, αποφεύγουν την συχνή και παρατεταμένη χρήση αυτών των φαρμάκων και μπορεί ναι μεν να αυξάνουν τον νυχτερινό ύπνο, όμως ως αποτέλεσμα επιδεινώνουν τις νευρολογικές και νοητικές λειτουργίες.
Επίσης κάποια αντιψυχωτικά φάρμακα, ενίοτε βελτιώνουν τον ύπνο, όμως και αυτά με τον τρόπο τους επιδεινώνουν τις διαταραχές της νόσου Αλτσχάιμερ.
Τα τελευταία χρόνια η νευροψυχοφαρμακολογία έχει κατευθυνθεί προς κάποιες φυσικές ουσίες, όπως η μελατονίνη για την αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επιβαρύνονται περεταίρω η Υγεία των εν λόγω ασθενών.
Πράγματι μέσω κλινικών μελετών αποδεικνύεται ότι και μια σχετικά μικρή δόση μελατονίνης (0,5mg) δείχνει ότι βελτιώνει τον χρόνο επέλευσης του ύπνου, δίχως να επηρεάζει αρνητικά τις νοητικές παραμέτρους και φαίνεται σε συνδυασμό με άλλες φυτικές ουσίες (βαλεριάνα, λυκίσκος) και βιταμίνες (συμπλέγματος Β) η χρήση της μελατονίνης υπερέχει για την αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου σε νευρολογικούς & ανοϊκούς ασθενείς.
Συμπερασματικά ο κακός και διαταραγμένος ύπνος των ηλικιωμένων αλλά και πιο ειδικά των ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ και με άλλες νοητικές διαταραχές, απαιτεί άμεση αντιμετώπιση με στόχο την βελτίωση του νυχτερινού ύπνου και της συνεπακολούθως ποιοτικά ζωής των ασθενών, αλλά και για την μη επιδείνωση αλλά και σημαντική βελτίωση των νοητικών λειτουργιών.
Πηγή: “Psychogeriatrics” 2014 doi: 10.1111/psyg.12069
Πέτρος Κασαρτζιάν
Φαρμακοποιός – Χημικός Φαρμάκων
