Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σαν αϋπνία ορίζεται κάθε διαταραχή του ύπνου που περιλαμβάνει τη δυσκολία έναρξης ή τη διατήρηση του ύπνου (περιλαμβάνει και την πρώιμη πρωινή αφύπνιση). Επίσης αϋπνία θεωρείται και η κακή ποιότητα και ποσότητα (διάρκεια) του ύπνου που οδηγεί σε έλλειψη αναζωογονητικού ύπνου και συνοδεύεται από ημερήσια συμπτώματα όπως το αίσθημα κόπωσης, η κακή διάθεση, ο εκνευρισμός και η δυσκολία στη συγκέντρωση, και στη μνήμη.
Η αϋπνία μπορεί να παρουσιάζεται με διάφορες μορφές όπως:
- Καθυστέρηση στην έλευση του ύπνου
- Νυχτερινή αφύπνιση (ή αφυπνίσεις) με αδυναμία να ξανακοιμηθούμε
- Μη αναζωογονητικός νυχτερινός ύπνος
Η αϋπνία προσβάλλει με διπλάσια συχνότητα τις γυναίκες απ΄ότι τους άνδρες και αυτό οφείλεται σε τρεις κυρίως λόγους:
- Στις γυναικείες ορμόνες. Πριν την έναρξη της εμμηνορρυσίας δεν υπάρχουν διαφορές στον ύπνο μεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Στη συνέχεια όμως η εμμηνορρυσία, οι εγκυμοσύνες και η εμμηνόπαυση αποτελούν αιτίες αϋπνίας.
- Ο ψυχισμός των γυναικών που τις κάνει να εμφανίζουν συχνότερα αγχώδεις διαταραχές και κατάθλιψη.
- Τα πολλαπλά καθήκοντα και οι έννοιες που επωμίζονται οι γυναίκες όπως δουλειά, φροντίδα παιδιών και υπερηλίκων γονιών, που ψυχικά τις φορτίζουν και τις κάνουν πιο ευάλωτες στην αϋπνία.
Συμβουλές για όσους υποφέρουν από αϋπνίες:
- Καθιερώστε ένα σταθερό ωράριο ύπνου μιας και ο κιρκάδιος ρυθμός ύπνου ακολουθεί συγκεκριμένο ωράριο και συμβαδίζει με τη δύση και την ανατολή του ήλιου.
- Αποφύγετε τα βαριά και δυσκολοχώνευτα δείπνα και την κατανάλωση ψυχοδιεγερτικών ποτών όπως καφές, τσάι, κακάο και ποτά τύπου κόλα ιδιαίτερα τις απογευματινές και βραδινές ώρες.
- Μη περνάτε πολλές ώρες στο κρεββάτι. 7 έως 8 ώρες είναι αρκετές για τους ενήλικες (μαζί με αυτές του μεσημεριανού ύπνου).
- Δημιουργείστε κατάλληλες συνθήκες υπνοδωματίου χωρίς θορύβους, φώτα, τηλεόραση με άνετο κρεβάτι.
- Η άσκηση το απόγευμα ή νωρίς το βράδυ συνοδευόμενη από ένα ζεστό μπάνιο βοηθά στη χαλάρωσή και τον καλύτερο ύπνο.
- Καλή ρύθμιση συνυπαρχουσών παθήσεων που δυσκολεύουν τον ύπνο όπως καρδιακή ανεπάρκεια, άσθμα, υπερθυρεοειδισμός.
- Η κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ σε πολλά άτομα προκαλεί χαλάρωση και δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις για έναν καλό ύπνο, όμως η κατανάλωση μεγαλύτερων ποσοτήτων ιδιαίτερα το βράδυ επηρεάζει αρνητικά τον ύπνο προκαλώντας διέγερση και προδιαθέτοντας κυρίως σε κακής ποιότητας ύπνο.
Ένα συμπληρώμα διατροφής, το οποίο έχει ηρεμιστική δράση, μπορεί να συμβάλλει στη διευκόλυνση & τη διατήρηση ενός καλού ύπνου, χωρίς τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων, και είναι αυτά που περιέχουν:
- Μελατονίνη. Είναι μια φυσική ορμόνη του οργανισμού μας που παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση του χρόνου αναμονής της έλευσης του ύπνου.
- Βαλεριάνα. Φυτικής προέλευσης ουσία με σημαντική ηρεμιστική και καταπραϋντική δράση που συμβάλλει σε έναν υγιή και φυσιολογικό ύπνο.
- Λυκίσκος Είναι ένα φυτό με χαλαρωτικές ιδιότητες, που βοηθά στην έλευση και τη διατήρηση του ύπνου.
- Τρυπτοφάνη. Στον οργανισμό μετατρέπεται σε σεροτονίνη μια ουσία που σε κάνει να αισθάνεσαι χαλαρός και χαρούμενος.
- Μαγνήσιο. Βοηθά στη διατήρηση της φυσιολογικής μυϊκής και νευρικής λειτουργίας χαλαρώνοντας τον οργανισμό και ευοδώνοντας τον καλό ύπνο.
- L-θεανίνη. Συμβάλλει στη συναισθηματική σταθερότητα και στη χαλάρωση του οργανισμού
Ο συνδυασμός Μελατονίνης, Βαλεριάνας και Λυκίσκου, όπως είναι του Justsleep® έχει αποδειχτεί ο πιο αποτελεσματικός για την αντιμετώπιση της αϋπνίας και των λοιπών διαταραχών του ύπνου.
Για την αξιολόγηση του ύπνου στην ιατρική χρησιμοποιείται ευρέως σαν μέθοδος μέτρησης η Κλίμακα Αϋπνίας Αθηνών (ΑΙS), που βοηθά αποτελεσματικά στην κλινική διάγνωση της αϋπνίας.
Δρ Αναστάσιος Σπαντιδέας
Παθολόγος – Κλινικός Φαρμακολόγος
